Soğuk algınlığının nedenleri ve mekanizmaları
Soğuk algınlığının nedenleri nelerdir?
Soğuk algınlığı genellikle viral enfeksiyonlardan kaynaklanır. Soğuk algınlığının ana semptomlarından biri, başka pek çok nedene bağlı olarak da ortaya çıkabilen burun tıkanıklığıdır.1 Burada soğuk algınlığının nedenlerine ve mekanizmalarına daha yakından bakıyoruz.
Sağlıklı burnun işlevleri nelerdir?
Sağlıklı bir burun:2,3
- Solunan havayı akciğerlere girmeden önce ısıtır (normal vücut sıcaklığının biraz altına, 31-33oC), nemlendirir (%98’e yakın) ve süzer; böylelikle hassas akciğer dokusu soğuk veya kuru hava nedeniyle hasara uğramaz ve küçük partiküller (örn. toz) ile tahriş olmaz
- Virüslerden kaynaklanan enfeksiyonları azaltır
- Yabancı maddeleri vücudun diğer bölgelerine girmeden önce saptar ve tahrip eder (burun zarları havanın immünoglobin ile temas etmesini sağlar; immünglobulin virüsler, bakteriler ve alerjenler gibi yabancı maddeleri bunlar vücudun diğer bölgelerine girmeden tespit eden ve onları tahrip etmek üzere immün yanıtı tetikleyen bir proteindir)
- Burnumuzun içinde akarken havayı koklamamıza imkan verir ve böylelikle tat duyumumuza katkıda bulunur
- Havanın burun içinde titreşmesini sağlar ve sesimize kendisine has tınısını kazandırmaya yardımcı olur
-
Burun tıkanıklığının nedenleri4,5
Burun tıkanıklığının çeşitli nedenleri vardır
Burun tıkanıklığı muköz membranın şişmesinden kaynaklanır:6
- Yaygın inanışın aksine çok fazla mukustan kaynaklanmaz. Fakat aşırı mukus burun tıkanıklığını kötüleştirebilir6
- İnsanların en eski ve en yaygın şikayetlerinden biridir7- tıkanıklık, burnun viral enfeksiyonlarının yol açtığı en rahatsız edici semptomlardan biridir.7
- Nefes alma, işitme ve uyuma güçlüklerine neden olur ve toplum içinde mahcubiyete neden olabilen ses değişikliklerine yol açabilir8
- Koku alma yeteneğinde bozulmaya da sebep olabilir
1-Viral enfeksiyon
Soğuk algınlığı ve grip
2-Alerjiler
Polenler, hayvan kepeği, belirli besinler, böcek zehiri, kauçuk ve çeşitli ilaçlar.
3.Solunum yoluyla alınan tahriş edici/ kirletici maddeler
Gazlar, metaller, organik kimyasallar ve içerisinde karbon çekirdek bulunan biyolojik materyal.
4-Yapısal anormallikler
Septum deviasyonu, konka bülloza ve adenoid hipertrofi (geniz eti)
-
Burun tıkanıklığı: Viral enfeksiyonlar
Soğuk algınlığı ve grip burun tıkanıklığının başta gelen nedenleridir
Soğuk algınlığı ve grip, üst solunum yollarına bağlı viral enfeksiyonlar olarak sınıflandırılır. Bu iki enfeksiyon, benzer semptomlar taşır fakat aralarında bazı önemli farklar vardır:
Soğuk algınlığı tüm dünyada en yaygın akut hastalıktır:1
- Tek bir hastalık olarak anılsa da farklı ailelere mensup çok sayıda virüsten kaynaklanır1
- Rinovirüsler en yaygın nedendir ve hastalığın zirve yaptığı mevsimde vakaların >%80’inden sorumludur
- Genellikle kendini sınırlayan tarzdadır ve üst solunum yoluyla sınırlı kalır1
- Burun tıkanıklığı ve rinore (burun akıntısı) ana klinik semptomlardır; boğaz ağrısı ve öksürük de yaygındır1,9
- Ortalama erişkin yılda 2-4 kez soğuk algınlığı geçirir10
- Çocuklar yılda 6-8 kez soğuk algınlığına yakalanır10
Grip:
- Esas olarak iki virüs tipinden biri gribe neden olur: İnfluenza A veya B11
- Semptomlar kişiden kişiye değişir
- Ateş, kas ağrısı ve yorgunluk gibi burunla ilgili olmayan ve ciddi komplikasyonlara yol açabilen ilave semptomlar görülebilir12,13
-
Burun tıkanıklığının mekanizmaları
Soğuk algınlığı ve grip nazal semptomlara nasıl neden olur?14-16
Soğuk algınlığı ve grip burun tıkanıklığına benzer bir yolla neden olur: immün yanıtı tetikleyerek ve sitokinler, bradikininler ve prostaglandinler gibi proenflamatuvar aracı maddelerin salınmasına yol açan enflamasyon yolağını uyararak. Bu maddeler burun epitelindeki kan damarlarını genişleterek burun kanallarında konjesyona neden olur.
Vücudun viral enfeksiyona verdiği doğal savunma yanıtları soğuk algınlığı ve gribin iyi bilinen semptomlarına yol açar:17-19
- Rinovirüs enfeksiyonu burun epitelindeki hücrelerden proenflamatuvar ve vazoaktif maddelerin (sitokinler, bradikininler ve prostaglandinler) salınmasını tetikler14-16
- Vasoaktif maddeler büyük kapasitans damarlarının genişlemesine neden olarak damar geçirgenliğinin artmasına ve plazma eksüdasının submukoza boşluğuna sızmasına yol açar14-16
Submukoza boşluğunda aşırı sıvı ve enflamatuvar hücrelerin varlığı burun mukozasının şişmesine sebep olarak burun kanallarını tıkar14-16
Otrivine ürün portföyü – burun tıkanıklığının hızlı ve uzun süreli giderimi20
