Przyczyny i mechanizmy rozwoju przeziębienia
Jakie są przyczyny przeziębień?
Przeziębienie jest zazwyczaj powodowane przez infekcje wirusowe. Jednym z głównych objawów przeziębienia jest zatkanie nosa w wyniku obrzęku błony śluzowej, do którego może dochodzić również w kilku innych stanach chorobowych.1 Tutaj przyjrzymy się bliżej przyczynom przeziębień i mechanizmom ich rozwoju.
-
Przyczyny niedrożności nosa2,3
Niedrożność nosa ma różne przyczyny
Do zatkania nosa dochodzi w wyniku obrzęku błony śluzowej:4
- Wbrew powszechnemu przekonaniu nie jest spowodowane zbyt dużą ilością śluzu, chociaż nadmiar śluzu może nasilać niedrożność nosa4
- Jest to jedna z najstarszych i najczęstszych dolegliwości u ludzi5 – uczucie zatkanego nosa to jeden z najbardziej dokuczliwych objawów infekcji wirusowych nosa4
- Prowadzi do trudności z oddychaniem, pogorszenia słuchu i zaburzeń snu; może też powodować zmiany głosu, które mogą być krępujące w sytuacjach towarzyskich6
- Może również prowadzić do pogorszenia węchu
![Powiększony obraz cząstek śluzu powstającego podczas przeziębień i grypy]()
1. Zakażenie wirusowe
Przeziębienie i grypa.
![Młoda brunetka siedzi na dworze na trawie i uśmiecha się podczas zabawy z psem o złotej sierści]()
2. Alergie
Pyłki, złuszczony naskórek zwierząt, niektóre pokarmy, jad owadów, lateks i różne leki.
![Grafika w powiększeniu ilustrująca czynniki drażniące i zanieczyszczenia we wnętrzu nosa]()
3. Wdychane czynniki drażniące/zanieczyszczenia
Gazy, metale, organiczne związki chemiczne i materiały biologiczne otaczające rdzeń węglowy.
![Grafika przedstawiająca twarz z boku, z ukazaniem wnętrza jamy nosowej]()
4. Nieprawidłowości anatomiczne
Skrzywienie przegrody, małżowina puszkowa i przerost migdałka gardłowego.
-
Zatkanie nosa: Infekcje wirusowe
![Młoda brunetka podtrzymująca zielony ręcznik nad głową, która wdycha parę z miski z gorącą wodą, aby udrożnić nos]()
Przeziębienia są główną przyczyną niedrożności nosa
Zarówno przeziębienie, jak i grypa są zaliczane do infekcji wirusowych górnych dróg oddechowych. Mają podobne objawy, ale istnieją między nimi pewne znaczące różnice:
Przeziębienie jest najbardziej rozpowszechnioną ostrą chorobą na świecie:1
- Uznaje się je za pojedynczą jednostkę chorobową, ale może być wywoływane przez wirusy z wielu różnych rodzin1
- Najczęstszą przyczyną są rinowirusy, które odpowiadają za >80% zachorowań w szczycie sezonu1
- Zwykle stopniowo ustępuje samoistnie i jest ograniczone do górnych dróg oddechowych1
- Głównymi objawami klinicznymi są niedrożność nosa (w wyniku obrzęku błony śluzowej) i katar (wyciek z nosa), którym często towarzyszą ból gardła i kaszel1,7
- Przeciętna osoba dorosła choruje na 2–4 przeziębienia rocznie8
- U dzieci występuje od 6 do 8 epizodów choroby rocznie8
Grypa:
- Wywoływana głównie przez jedną z dwóch kategorii wirusów: wirusa grypy A lub B9
- Objawy różnią się u różnych osób
- Dodatkowe objawy mogą nie być związane z nosem – należą do nich gorączka, bóle mięśni i zmęczenie – i mogą prowadzić do poważnych powikłań10,11
-
Mechanizm niedrożności nosa w przebiegu zakażenia wirusowego
![Młoda brunetka wydmuchuje nos, stojąc na dworze. Tło jest rozmyte, ale wygląda jak kwitnące drzewa.]()
Jak przeziębienie i grypa powodują objawy ze strony nosa12-14
Przeziębienie i grypa powodują niedrożność nosa w podobny sposób, w wyniku wywołania odpowiedzi immunologicznej i stymulacji kaskady zapalnej do uwalniania mediatorów prozapalnych, takich jak cytokiny, bradykininy i prostaglandyny. Mediatory te powodują rozszerzenie naczyń krwionośnych w nabłonku nosa, co prowadzi do obrzęku w przewodach nosowych.
Naturalne mechanizmy obronne organizmu przed infekcją wirusową powodują pojawienie się znajomych objawów przeziębienia i grypy:15-17
- Zakażenie rinowirusem prowadzi do uwolnienia mediatorów prozapalnych i wazoaktywnych (cytokin, bradykinin, prostaglandyn) z komórek nabłonka nosa12-14
- Mediatory wazoaktywne powodują rozszerzenie żył o dużej pojemności, co prowadzi do zwiększonej przepuszczalności naczyń i wycieku wysięku surowiczego do przestrzeni podśluzówkowej12-14
Nadmiar płynu i komórek zapalnych w przestrzeni podśluzówkowej powoduje obrzęk błony śluzowej nosa, blokując przewody nosowe.12-14
Zmiany klimatyczne a infekcje rinowirusowe
Poza omówieniem sposobów przenoszenia infekcji rinowirusami nie należy też zapominać o szerszej perspektywie. Zmiany klimatyczne leżą u podstaw oddziaływania wielu czynników środowiskowych, co może nas skłonić do ponownego przemyślenia naszego podejścia do przeziębień.
W badaniach wykazano na przykład istnienie związku między zmianami klimatycznymi a ryzykiem infekcji układu oddechowego. Odkryto również powiązania między nasileniem tych infekcji (w tym przeziębień) a zmianami klimatycznymi.18-20
Istnieją dowody na to, że w zimnym klimacie często dochodzi do spadku temperatury i wilgotności, po którym następuje wzrost liczby zakażeń rinowirusowych.19
Temperatury na całym świecie rosną z roku na rok z powodu globalnego ocieplenia. Jednak pomimo cieplejszych zim w wyniku globalnego ocieplenia przeziębienia pozostają ważnym czynnikiem ryzyka dla zdrowia publicznego.20
Wiedząc, kiedy zbliża się sezon przeziębień i grypy, jako farmaceuta możesz się przygotować na zwiększony napływ pacjentów poszukujących leków na przeziębienie i grypę. Dla wielu osób apteka to idealny pierwszy punkt kontaktowy, w którym można uzyskać porady dotyczące leczenia przeziębienia.
Linia produktów Otrivin – szybka i długotrwała ulga w objawach zatkania nosa
Objawy
Zapoznaj się z omówieniem objawów przedmiotowych i podmiotowych przeziębień.
Linia produktów Otrivin
Dowiedz się, jak przeciwdziałać objawom zatkania nosa – jak linia produktów Otrivin może pomóc pacjentom.
