Παράγοντες Κινδύνου της Ασθένειας των Ούλων
Χρειάζεται να ψάξουμε για στοιχεία στον τρόπο ζωής του ασθενούς προκειμένου να αξιολογήσουμε το κίνδυνο προσβολής από νόσο των ούλων;
Όπως συμβαίνει και με άλλες μη μεταδοτικές νόσους (ΜΜΝ), ανακαλύπτουμε ολοένα και περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις επιπτώσεις του σύγχρονου τρόπου ζωής στη νόσο των ούλων. Μπορούν αυτές οι πληροφορίες να αποτελούν κλειδί για τη διαχείριση και μείωση της συχνότητας εμφάνισης της νόσου των ούλων;
Ο όρος ΜΜΝ δημιουργήθηκε για να χαρακτηρίσει ασθένειες που είναι κατά κύριο λόγο μη μεταδοτικές και χρόνιας φύσεως. Οι τέσσερις κύριες ΜΜΝ είναι η καρδιαγγειακή νόσος, ο καρκίνος, ο διαβήτης και οι χρόνιες αναπνευστικές νόσοι.1
Η περιοδοντίτιδα είναι ΜΜΝ, πλήττει το 40-50% των ενηλίκων παγκοσμίως και μοιράζεται κοινούς παράγοντες κινδύνου με άλλες ΜΜΝ, όπως το κάπνισμα, το υπερβολικό σωματικό βάρος ή την παχυσαρκία, τη γλυκαιμία/υπεργλυκαιμία και το στρες.2
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, αναγνωρίζοντας την παγκόσμια επιβάρυνση της δημόσιας υγείας λόγω της διαχείρισης των ΜΜΝ, τόνισε την ανάγκη να αντιμετωπιστεί η υπέρταση, η υψηλή συγκέντρωση χοληστερόλης στο αίμα, η ανεπαρκής κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, το υπερβολικό σωματικό βάρος ή η παχυσαρκία, η σωματική άσκηση και η χρήση προϊόντων καπνίσματος.3
Υπάρχουν τεκμήρια που δείχνουν ότι η διαχείριση μπορεί να μειώσει την ασθένεια των ούλων;
Υπάρχει ένα αυξανόμενο πλήθος τεκμηρίων που υποστηρίζουν την άποψη ότι η διαχείριση των παραπάνω παραγόντων μπορεί επίσης να ελαττώσει την περιοδοντική νόσο. Μια συστηματική ανασκόπηση των Ramseier et al.4 αναδεικνύει τα τεκμήρια που δείχνουν ότι η διακοπή του καπνίσματος, ο έλεγχος του διαβήτη, η αύξηση της σωματικής δραστηριότητας, η τροποποίηση της διατροφής και η απώλεια βάρους βελτιώνουν τόσο την περιοδοντική υγεία, όσο και την ποιότητα ζωής των ασθενών.
«Ενω απώτερος στόχος είναι η βελτίωση των θεραπευτικών αποτελεσμάτων και η διατήρηση της περιοδοντικής υγείας, τα τρέχοντα δεδομένα υποδηλώνουν ότι οι παρεμβάσεις για τη διακοπή του καπνίσματος και τον έλεγχο του διαβήτη φέρνουν αποτελέσματα, τονίζοντας έτσι την αναγκη για συμπεριφορική υποστήριξη στην περιοδοντική φροντίδα».4
Όπως και σε άλλες περιπτώσεις ΜΜΝ, πέρα από τη θεραπευτική αγωγή της πάθησης, χρειάζεται να αναδείξουμε τους παράγοντες κινδύνου και να συμβουλέψουμε τους ασθενείς σχετικά με τον αντίκτυπό τους.
Άρα σε ποιους παράγοντες του τρόπου ζωής πρέπει να εστιάσουμε για να μειωθεί ο κίνδυνος της ασθένειας ούλων;
Ποιες είναι οι διαθέσιμες κατευθυντήριες οδηγίες για τη θεραπεία πρώτου σταδίου;
Οι πρόσφατες κατευθυντήριες οδηγίες επιπέδου S3 της EFP, που περιλαμβάνουν τη σύνθεση 15 συστηματικών ανασκοπήσεων που πραγματοποιήθηκαν κατόπιν ειδικής ανάθεσης, αναφέρουν τα εξής σχετικά με τη θεραπεία πρώτου σταδίου για όλους τους ασθενείς, ως επικουρικές θεραπείες ουλικής φλεγμονής:5
- Με βάση 25 κλινικές μελέτες, υπάρχει ισχυρή ομοφωνία για παρεμβάσεις ελέγχου παραγόντων κινδύνου σε ασθενείς με περιοδοντίτιδα, στο πλαίσιο του αρχικού σταδίου θεραπείας,
- Υπάρχει ομοφωνία σχετικά με παρεμβάσεις για διακοπή του καπνίσματος, οι οποίες πρέπει να εφαρμοστούν σε ασθενείς υπό περιοδοντική θεραπεία,
- Υπάρχει ομοφωνία για παρεμβάσεις ελέγχου διαβήτη σε ασθενείς υπό περιοδοντική θεραπεία (βάσει 2 τυχαιοποιημένων ελεγχόμενων δοκιμών διάρκειας έξι μηνών),
- Υπήρξε παραλίγο ομοφωνία σχετικά με το ρόλο που παίζουν η σωματική άσκηση, η απώλεια βάρους ή η διατροφική συμβουλευτική στην περιοδοντική θεραπεία λόγω του ανεπαρκούς όγκου τεκμηρίων.
Τρεις από τους βασικούς παράγοντες τρόπου ζωής που δυνητικά συνδέονται με την περιοδοντική νόσο παρουσιάζουν μια ισχυρή μεταξύ τους διασύνδεση: σάκχαρα, διαβήτης και παχυσαρκία.
Είναι η περιοδοντική νόσος ένας επιπλέον λόγος να συμβουλέψουμε τους ασθενείς να ελαττώσουν την κατανάλωση ζάχαρης;
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κατονομάζει τα ελεύθερα σάκχαρα ως βασικό πεδίο ανησυχίας, δεδομένου ότι συνδέονται με την κακή ποιότητα διατροφής και την παχυσαρκία, οι οποίες αμφότερες αποτελούν αναγνωρισμένους παράγοντες κινδύνου για ΜΜΝ.6 Επιπλέον, η σχέση ανάμεσα στα ελεύθερα σάκχαρα και την τερηδόνα συνιστά ήδη ένα ζήτημα στο οποίο εστιάζει ο οδοντιατρικός κλάδος.6 Η Διεθνής Ένωση Οδοντιατρικής Έρευνας (International Association for Dental Research, IADR) και η Αμερικανική Ένωση Οδοντιατρικής Έρευνας (American Association for Dental Research, AADR) υποστηρίζουν την αποφυγή κατανάλωσης σακχαρούχων ποτών με σκοπό να μειωθεί η κατανάλωση ελεύθερων σακχάρων, έτσι ώστε να μειωθεί η τερηδόνα, αλλά και η παχυσαρκία, ο διαβήτης τύπου 2 και η καρδιαγγειακή νόσος.7
Στην περίπτωση των ενηλίκων, αλλά και των παιδιών, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συνιστά τη μείωση της κατανάλωσης ελεύθερων σακχάρων σε ποσοστό κάτω του 10% της συνολικής λήψης θερμίδων (ισχυρή σύσταση).6 Ωστόσο, πόσο συχνά συνδέουμε τη συζήτηση περί διατροφής και κατανάλωσης ζάχαρης με την περιοδοντική νόσο;
Αναγνώριση της αμφίδρομης σχέσης μεταξύ διαβήτη και περιοδοντίτιδας
Υπάρχουν ισχυρές συσχετίσεις (αμφίδρομη σχέση) μεταξύ διαβήτη και περιοδοντίτιδας. Οι ασθενείς με περιοδοντίτιδα διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο διαβήτη, και έχουν τρεις φορές περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν περιοδοντική νόσο.8 Επιπροσθέτως, ο έλεγχος του διαβήτη γίνεται πιο περίπλοκη υπόθεση όταν ο ασθενής πάσχει επίσης από περιοδοντίτιδα.8 Η παρέμβαση ελέγχου παράγοντα κινδύνου συνιστάται επίσης ειδικά για ασθενείς υπό υποστηρικτική περιοδοντική φροντίδα, προκειμένου να επιτευχθεί διακοπή του καπνίσματος και έλεγχος του διαβήτη.5 Μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα για τις συσχετίσεις στην ιστοσελίδα.
Οι κατευθυντήριες οδηγίες συνιστούν οι επαγγελματίες οδοντιατρικής να ενθαρρύνονται να συντάσσουν ένα ιστορικό σχετικά με το πόσο καλά ελέγχεται ο διαβήτης ενός ασθενή, το χρόνο πρόσφατου ελέγχου των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα τους, καθώς και να ζητούν από τους ασθενείς ένα αντίγραφο των πιο πρόσφατων αποτελεσμάτων εξέτασης γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης (HbA1c).
Εάν κάποιος ασθενής δεν έχει διαβήτη, αλλά έχει παράγοντες κινδύνου για διαβήτη τύπου 2, θα πρέπει να ενημερώνεται για τον κίνδυνο και να παραπέμπεται σε ιατρό για έλεγχο.8 Έχετε υπόψη το γεγονός ότι εκτιμάται ότι υπάρχουν 212 εκατομμύρια άτομα με μη διαγνωσμένο διαβήτη.
Ο ρόλος του διαβήτη για την υγεία των ούλων είναι ενεργά αναγνωρισμένος από την οδοντιατρική πρακτική σε ολόκληρο τον κόσμο. Η φροντίδα του διαβήτη εκτιμάται ότι αντιστοιχεί σε τουλάχιστον 5% των δαπανών υγείας στο Ηνωμένο Βασίλειο, και έως 10% των δαπανών του βρετανικού εθνικού συστήματος υγείας.9 Σε απάντηση, το εθνικό σύστημα υγείας της Αγγλίας ανέπτυξε ένα πρότυπο ελέγχου το 2019 με αντικείμενο «Οδοντιατρική Φροντίδα για Άτομα με Διαβήτη», το οποίο αναγνωρίζει τον αμφίδρομο δεσμό με την περιοδοντίτιδα και περιγράφει την ανάγκη να διασφαλιστεί ότι τα άτομα με διαβήτη θα έχουν πρόσβαση σε αποτελεσματικές υπηρεσίες στοματικής υγείας και φροντίδας «με στόχο τη βελτίωση της γενικής και στοματικής τους υγείας».9
Οι αλλαγές του τρόπου ζωής ευθύνονται άμεσα για την αύξηση των ποσοστών διαβήτη τύπου 2, ο οποίος τείνει να εμφανίζεται σε μεταγενέστερες περιόδους της ζωής, και μπορεί να αποτραπεί, ή να καθυστερήσει να εμφανιστεί μέσω της διατήρησης ενός υγιούς σωματικού βάρους στα 2/3 των περιπτώσεων.9
Οι επιπτώσεις της παχυσαρκίας στην ανάπτυξη της ουλίτιδας
Πρόσφατες μελέτες υποδεικνύουν ότι το ποσοστό εμφάνισης περιοδοντίτιδας αυξάνεται 1,8 φορές περισσότερο σε άτομα με παχυσαρκία, ενώ τα άτομα με Δείκτη Μάζας Σώματος > 30 έχουν τρεις φορές μεγαλύτερη πιθανότητα εμφάνισης περιοδοντίτιδας.10,11 Η παχυσαρκία έχει σχεδόν τριπλασιαστεί παγκοσμίως από το 1975.13 39 εκατομμύρια παιδιά ηλικίας κάτω των 5 ετών ήταν υπέρβαρα ή παχύσαρκα το 2019.12 Η πλειοψηφία του παγκόσμιου πληθυσμού ζει σε χώρες όπου τα άτομα με υπερβολικό σωματικό βάρος ή με παχυσαρκία πεθαίνουν σε μεγαλύτερα ποσοστά απ’ ό,τι τα άτομα με βάρος μικρότερο του κανονικού.12
Σύμφωνα με την Υπηρεσία Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των Η.Π.Α. (Center for Disease Control and Prevention, CDC), η συχνότητα εμφάνισης παχυσαρκίας μεταξύ ενηλίκων στις Η.Π.Α. είναι 40%, και η μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης σημειώνεται στο μεσήλικο πληθυσμό (42,8%) απ’ ό,τι στους νεότερους ενήλικες (35,7%), ενώ η παχυσαρκία στους νέους βρίσκεται σε ποσοστό 18,5%.13
Μια φλεγμονώδης κατάσταση που προκύπτει λόγω παχυσαρκίας ενδέχεται να αυξήσει την ευπάθεια του οργανισμού σε περιοδοντική βλάβη. Μολονότι δεν έχει γίνει καλά κατανοητή, η ανισορροπία μεταξύ των ανοσοποιητικών και αμυντικών συστημάτων του οργανισμού, ενδέχεται να παίζει σημαντικό ρόλο τόσο στην παχυσαρκία, όσο και στην περιοδοντίτιδα.14 Κάποια βιολογικά αποτελέσματα της παχυσαρκίας φαίνεται ότι σχετίζονται με την παθογένεση της περιοδοντίτιδας. Πιο συγκεκριμένα, οι φλεγμονώδεις κυτταροκίνες - όπως οι ιντερλευκίνες (IL) και οι παράγοντες νέκρωσης των όγκων (TNF) - παίζουν κάποιο ρόλο σε κάθε νόσο.14
Παρά το γεγονός ότι η παχυσαρκία προηγουμένως έπληττε ανθρώπους σε πλούσιες χώρες, η παγκοσμιοποίηση έκανε τον κόσμο πλουσιότερο, και οι πληθυσμοί μετατοπίστηκαν από τους παραδοσιακούς τρόπους διατροφής στη γενική δυτική διατροφή, γεγονός που σημαίνει ότι η παχυσαρκία πλέον προσβάλλει ακόμη και τις φτωχές χώρες.15 Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος αντιμετωπίζουν διπλή επιβάρυνση, όπου ο υποσιτισμός και τα σχετικά λοιμώδη νοσήματα συνδυάζονται με χρόνιες νόσους που συνδέονται με την παχυσαρκία και το δυτικό τρόπο ζωής.13 Μολονότι τα ποσοστά παχυσαρκίας παραμένουν σχετικά χαμηλά στην Κίνα και την Ινδία, το τεράστιο μέγεθος του πληθυσμού των δύο χωρών αντιπροσωπεύει ένα σημαντικό αριθμητικό μέγεθος μιας μικρής ποσοστιαίας αύξησης.15
Με ποιο τρόπο μπορεί η σχέση μεταξύ ασθενή και επαγγελματία οδοντιατρικής να κάνει τη διαφορά για ασθενείς με κίνδυνο να εμφανίσουν ουλίτιδα;
Έχει διατυπωθεί το επιχείρημα ότι οι πολίτες κλείνουν ραντεβού σε γιατρό μόνο όταν εμφανίζουν συμπτώματα, οπότε οι ασθενείς επισκέπτονται τους οδοντιάτρους με μεγαλύτερη συχνότητα (περίπου δύο φορές ετησίως).16 Το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας και Αριστείας στη Φροντίδα (National Institute for Health and Care Excellence, NICE) του Ηνωμένου Βασιλείου συνιστά στους επαγγελματίες υγείας, συμπεριλαμβανομένων των οδοντιάτρων, να πραγματοποιούν αξιολόγηση κινδύνου για διαβήτη τύπου 2, ενώ ο κλάδος ήδη παρέχει συμβουλές για μείωση της λήψης σακχάρων, καθώς και για την ευρύτερη διατροφή και τη διακοπή του καπνίσματος.17
Μπορούν οι ασθενείς να επωφεληθούν από την προσέγγιση «Πολύ Σύντομων Συμβουλών» (Very Brief Advice) που αρχικά δημιουργήθηκαν για τη διακοπή του καπνίσματος, έτσι ώστε να ευαισθητοποιήσουν το κοινό και να υποστηρίξουν την αντιμετώπηση άλλων παραγόντων κινδύνου, όπως είναι η κατανάλωση σακχάρων ή η παχυσαρκία;18
Στο πλαίσιο της από κοινού θεώρησης με άλλες ΜΜΝ με κοινούς παράγοντες κινδύνου, καθίσταται σαφές ότι η ευρεία προσέγγιση για τη διαχείριση παραγόντων κινδύνου θα παίξει σημαντικό ρόλο στη μελλοντική μείωση της εμφάνισης περιοδοντικής νόσου. Μπορεί ο οδοντιατρικός κλάδος να παίξει ρόλο στην ευαισθητοποίηση των ασθενών σχετικά με τις επιπτώσεις αυτών των παραγόντων, όπως κάνουν άλλοι επαγγελματίες υγείας; Επιπλέον, μπορεί η παρουσία αυτών των παραγόντων κινδύνου να μας βοηθήσει να εντοπίσουμε τους ασθενείς με το μεγαλύτερο κίνδυνο προτού εξελιχθεί η νόσος, έτσι ώστε να διασφαλιστεί η παρέμβαση σε πρώιμο στάδιο;
Βοηθήστε τους ασθενείς σας να αποκτήσουν πιο υγιή ούλα
Ανακαλύψτε την parodontax
Ανακαλύψτε περισσότερες πληροφορίες για την παγκόσμια αποστολή μας για πρόληψη της ασθένειας των ούλων.
Η γκάμα προϊόντων parodontax
Μάθετε τους τρόπους με τους οποίους η γκάμα προϊόντων parodontax μπορεί να βοηθήσει τους ασθενείς σας.
Η επιστήμη πίσω από τα προϊόντα parodontax
Μάθετε περισσότερα για την επιστήμη πίσω απο τα προϊόντα μσς, και το πώς αυτά έχουν σχεδιαστεί ειδικά για να συμβάλλουν στην αφαίρεση της οδοντικής πλάκας, σε συνδυασμό με το καθημερινό βούρτισμα των δοντιών.
